Saga Manchester United
Klúbburinn stofnaður
Manchester United Football Club var stofnað árið 1878 í bænum Trafford City í Manchester sýslu en félagið var áður þekkt undir nafninu Newton Heath þar til 1902. Manchester United er eitt af stærstu knattspyrnufélögum heims í dag og hefur stuðningsmenn úr öllum heimshornum.
Undir stjórn Alex Ferguson þjálfara á tíunda áratugnum og stóran hluta tímabilsins á milli 2006 og 2013 varð Manchester United að stórveldi. Samkvæmt nýjustu fjárhagsskýrslum skilaði fyrirtækið 53,71 milljörðum dala ÁRIÐ 2023, samkvæmt endurskoðendafyrirtækinu Deloitte sem er það mesta í sögu eins knattspyrnufélags. Manchester United er með yfir 659 milljónir fylgjenda sem gerir félagið að vinsælasta knattspyrnufélag í heimi og er einnig verðmætasta knattspyrnufélag í heimi.
Upphafið (1878-1945)
Manchester United var stofnað árið 1878 sem Newton Heath L&Y Railway Football Club af hópi verkamanna sem starfaði í Newton Heath járnbrautarstöðinni. Upphaflega voru leikirnir haldnir gegn öðrum liðum í deild sem kölluð var LYR ( Lancashire og Yorkshire Railway ) eða þá gegn öðrum járnbrautarfyrirtækjum. Þegar Knattspyrnudeildin var stofnuð árið 1888 ákvað Newton Heath að ganga í deildina en þar sem þeir þóttu ekki nægilega góðir var þeim hafnað. Fjórum árum seinna eftir töluverðar framfarir tókst þeim að fá inngöngu í deildina. Á næstu árum átti klúbburinn hins vegar við mikinn fjárhagsvanda að etja sem jókst jafn og þétt og í upphafi nýrrar aldar virtist gjaldþrot vera óumflýjanlegt. Það var hins vegar maður einn sem hét John Henry Davies, eigandi stærsta brugghússins í sýslunni sem bjargaði klúbbnum frá útrýmingu.
Stuðningur Davies leiddi ekki bara til nafnabreytingar, sem átti sér stað í Manchester United 28. apríl 1902 að beiðni Davies, heldur einnig til þess að litum félagsins var breytt úr gulli/grænu yfir í rauð/hvítt í dag. Enn var verið að ræða nöfnin Manchester Central og Manchester Celtic sem valkost við Manchester United. Eftir að hafa naumlega mistekist að komast upp í efstu deild 1903/04 og 1904/05, náðist upp í fyrstu deild 1905/06 eftir 12 ára fjarveru.
Fyrsta meistaratitlinum var fagnað aðeins tveimur árum síðar og síðari meistaratitillinn fylgdi í kjölfarið árið 1911. Viðkomandi góðgerðarskjöldur var einnig unninn. Sigurinn í FA bikarnum árið 1909 gegn Bristol City með marki frá Sandy Turnbull markaði einnig fyrsta bikarsigurinn.
Busby tímabilið (1945-1969)
Nýtt tímabil hófst fyrir félagið árið 1945 með ráðningu Matt Busby sem þjálfara. Á fyrstu þremur leiktíðunum eftir stríð náði Manchester United öðru sæti. Árið 1948 vann félagið FA bikarinn, fyrsta titilinn eftir langt hlé. Þriðji enski meistaratitilinn fylgdi í kjölfarið árið 1952. Busby treysti á stöðugt æskulýðsstarf sem gaf liðinu gælunafnið „Busby Babes“. Eftir miðlungsárangur unnu þeir meistaratitilinn aftur árið 1956 þar sem meðalaldur liðsins var 22 ár. Árið 1957 varð Manchester United fyrsti enski fulltrúinn í Evrópukeppninni og komst í undanúrslit.
Árið 1958 átti sér stað mesti harmleikur í sögu félagsins: Þann 6. febrúar flaug liðið heim úr Evrópubikarleik gegn Rauðu stjörnunni Belgrad (3-3 eftir 3-0 forystu) á flugi 609 British European Airways. Vélin hrapaði kl. 15:04, snjóstormur á lofti eftir viðkomu á München-Riem flugvellinum. Átta leikmenn létust og tveir hlutu meiðsli sem endaði á ferilinn. Meðal þeirra sem fórust voru Roger Byrne, Tommy Taylor og Duncan Edwards, sem létust af alvarlegum áverkum tveimur vikum eftir slysið. Hinn 21 árs gamli Edwards var talinn einn af skærustu hæfileikum Englands á þeim tíma og margir sérfræðingar sáu hann sem einn besta leikmann Englands. Meðal hinna slösuðu voru Bobby Charlton, Bill Foulkes og markvörðurinn Harry Gregg, sem stóð sig sérstaklega vel í að bjarga hinum slösuðu eftir slysið.
Eftir bata tók Busby aftur við sem þjálfari. Hann þurfti að endurbyggja liðið algjörlega og keypti því nokkra þekkta leikmenn. FA bikarinn vannst 1963 og Manchester United varð Englandsmeistari 1965 og 1967. Árið 1968 náðist úrslitaleikur Evrópukeppninnar eftir sigra á Hibernian Edinborg, FK Sarajevo, Górnik Zabrze og Real Madrid. Þann 29. maí var Benfica sigrað 4-1 eftir framlengingu á Wembley. Ári síðar hætti Busby sem þjálfari.
Kreppa og endurkoma velgengni (1969–1986)
Á næstu árum lenti klúbburinn í alvarlegri kreppu. Ýmsir þjálfarar náðu ekki að koma klúbbnum aftur á veg velgengninnar. Árið 1974 féll Manchester United niður í 2. deild en fór síðan beint aftur upp. Árið 1976 var komið í úrslit FA bikarsins sem félagið vann árið eftir.
Eftir að ekki tókst að vinna fleiri titla fyrr en 1981 varð Ron Atkinson nýr þjálfari. Þá áttu sér stað stærstu félagaskipti sögunnar með kaupum á Bryan Robson fyrir 1,5 milljónir punda. Frekari félagaskipti fylgdu í kjölfarið með kaupum á nýjum leikmönnum og með þeim kom árangurinn aftur.
Ferguson tímabilið (1986–2013)
Alex Ferguson tók við af Ron Atkinson 1986. Árið 1988 varð félagið í öðru sæti deildarkeppninnar. Árið 1990 var Ferguson á barmi þess að vera rekinn, en árangur í FA bikarnum hélt honum við stjórnvölinn. Árið 1991 vann Manchester United úrslitaleik Evrópukeppni bikarhafa gegn FC Barcelona og var sett á markað sama ár.
Árið 1992 unnu Manchester United deildarbikarinn og lenti í öðru sæti deildarkeppninnar. Þegar Eric Cantona bættist í leikmannahópinn árið 1993 félagið enskur meistari (Premier League Champions) árið 1993 í fyrsta skipti í 26 ár. Þetta var árið sem Matt Busby lést og árið 1994 náði Manchester United að vinna tvöfalt, fyrsta skipti í sögu félagsins.
Tímabilið 94/95 var Cantona settur í átta mánaða bann eftir að hafa sparkað í stuðningsmann andstæðinganna. Eftir þá leiktíð voru nokkrir þekktir leikmenn seldir. Næstu leiktíð á eftir og þrátt fyrir allt tiltækt fjármagn þá keypti Ferguson enga stjörnuleikmenn heldur treysti hann á unga leikmenn eins og David Beckham (þá 20 ára) og Gary Neville (einnig 20 ára). Eftir endurkomu Cantona hóf Manchester endurkomu sem endaði með því að vinna aftur tvöfalt árið 1997 og var það fjórði meistaratitillinn (Premier League Champions) sem United fagnaði á fimm árum.
Þrennan árið 1999
Þetta magnaða ár 1999 þá náði Manchester United að sjá fyrirheitna landið. Tímabilið 1998–99 var sjöunda tímabil Manchester United í ensku úrvalsdeildinni og 24. tímabil þeirra í röð í efstu deild enska boltans. Í lok maí 1999 varð Manchester United fyrsta enska félagið til að vinna þrennuna margfrægu í úrslitaleik Meistaradeildarinnar en liðið lék við Bayern Munchen og vann 2-1. Þar sem úrvalsdeildin og FA bikarinn voru þegar tryggð, fullkomnaði United fordæmalausan þrefaldan sigur í ótrúlegum sigri á þýska stórliðinu Bayern Munchen á Nou Camp.
Unnu þeir FC Bayern Munchen í Barcelona eftir að hafa verið undir 0-1 nánast allan leikinn. Eftir 90 mínútur sneri liðið leiknum sér í hag með mörkum frá Teddy Sheringham og Ole Gunnar Solskjær í uppbótartíma á tveggja mínútna kafla. Ferguson var í kjölfarið sleginn til riddara sem viðurkenning fyrir þjónustu sína í þágu íþróttarinnar.
Eftir „þrennuna“ (1999–2006)
Eigendur Manchester United hafa aðallega verið staðbundin fyrirtæki eða kaupsýslumenn frá stofnun félagsins. Eftir útboðið árið 1991 voru nokkrar yfirtökutilraunir, einkum af fyrirtæki í eigu Rupert Murdoch.
Loks, í mars 2003 byrjaði Malcolm Glazer (milljarðamæringur frá Bandaríkjunum, fæddur 1928) að kaupa upp hlutabréf í Manchester United. Hann jók hlut sinn í 28 prósent árið 2005 og eftir langa togstreitu tryggði milljarðamæringurinn sér 29 prósent til viðbótar þann 12. maí 2005, með hlut sem hann keypti af írsku frumkvöðlunum John Magnier og John Paul MacManus. Hann hélt því meirihlutanum og bauð í það sem eftir var. Heildarverðmæti tilboðs hans var þá 790 milljónir punda.
Merki félagsins í gegnum árin
1878 - 1902
1902 - 1940
1909
1940-1960
1960 - 1970
1970 - 1973
1973 - 1998
1978
